ZIELONA HERBATA
Zdrowy napar
Camellia sinensis to gatunek wiecznie zielonego krzewu należącego do rodziny kameliowatych Theaceae. Nazywany jest herbatą chińską, drzewem herbacianym lub z języka angielskiego tea tree. Z liści oraz pąków rośliny pozyskuje się popularny na całym świecie napar - zieloną herbatę. Pierwotnym obszarem występowania herbaty chińskiej były obszary Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej oraz Półwyspu Indyjskiego. Obecnie roślina jest uprawiana w wielu krajach świata o klimacie tropikalnym i subtropikalnym, zlokalizowanych głównie w Azji, Afryce i Ameryce Południowej.
Surowcem leczniczym drzewa Camellia sinensis są całe lub rozdrobnione liście Camelliae sinensis non fermentatum, folium poddane suszeniu zaraz po zebraniu, tak aby zapobiec procesowi fermentacji. Liście powinny zawierać nie mniej niż 2% kofeiny. To właśnie z tych niefermentowanych młodych listków uzyskuje się napój słynny na całym świecie - zieloną herbatę. Surowiec zielarski stanowią również świeże liście Camellia sinensis przetwarzane w sposób zapobiegający enzymatycznemu utlenianiu katechin (poddane działaniu źródła ciepła np. pary).
Drzewo herbaciane Camellia sinensis zawiera ponad 4000 cennych składników - związków aktywnych biologicznie, z czego ok. 30 % stanowią substancje z grupy polifenoli. W herbacie znajdziemy należące do polifenoli flawanole (katechiny), flawonoidy, proantocyjanidyny oraz kwasy fenolowe.
Katechiny są związkami bezbarwnymi, rozpuszczalnymi w wodzie. To one nadają zielonej herbacie cierpkość oraz posmak goryczy. Flawonole rośliny to m.in. kaempferol i kwercetyna. Antocyjanidyny obecne w tea tree to malwidyna, cyjanidyna i delfinidyna. Do grupy flawonów herbaty zalicza się np. apigeninę i rutynę, flawononem Camellia sinensis jest mirycetyna, zaś izoflawonoidy to m.in. genisteina i biochanina A. Głównymi flawonolami obecnymi w napoju herbacianym są kwercetyna, mirycetyna i kemferol. Występują w postaci glikozydowej, która zapewnia im rozpuszczalność w wodzie. Kwasy fenolowe obecne w Camellia sinensis to kwas galusowy, kwas chlorogenowy, kwas kawowy. Alkaloidy purynowe obecne w herbacie chińskiej to teofilina, teobromina (dimetyloksantyna) i kofeina.
Herbata sencha - zdrowy napar
Herbata sencha jest obecnie jednym z najlepiej znanych i najbardziej lubianych rodzajów zielonej herbaty na całym świecie. Początki jej spożywania datuje się już na początek XVIII wieku. Pochodzi z Japonii i tam jest zdecydowanym faworytem – to najczęściej uprawiana i wybierana herbata w tym kraju. Dlaczego Japończycy tak bardzo ją cenią? Z pewnością jedną z przyczyn jest jej wyjątkowy smak i aromat, ale także fakt, że bezsprzecznie przejawia sencha właściwości prozdrowotne, można więc śmiało uznać ją za element wartościowej diety sprzyjającej długowieczności i dobremu samopoczuciu.
Nazwa herbaty senchy oznacza dosłownie „herbatę duszoną”. Wzięła się ona ze specyficznego procesu, który pozwala uzyskać ten powszechnie ceniony susz. Po zbiorze liście są traktowane gorącą parą wodną i dopiero później suszone i zwijane w charakterystyczne „igiełki”. Przeprowadzony bezpośrednio po zbiorze proces pozwala zatrzymać fermentację i dzięki temu zachować delikatny, słodki smak oraz aromat herbacianych liści.
Japońska sencha, tak uwielbiana przez mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni, jest herbatą dość mocną, zawiera stosunkowo dużo kofeiny. Istnieje wiele jej odmian, jednak każda z nich charakteryzuje się intensywnym, złożonym smakiem i ciekawym aromatem, który zachęca jej wielbicieli do regularnego picia kolejnych filiżanek tego przyjemnego naparu. Liście herbaty senchy można rozpoznać po wyglądzie – przypominają igiełki lub źdźbła trawy, które rozwijają się w trakcie parzenia, ukazując swój pierwotny kształt. Napary miewają różne kolory w zależności od odmiany, zazwyczaj są zielono-złote, ale mogą być również żółte lub seledynowe.
Herbata sencha jest wyjątkowo bogata w antyoksydanty, z tego powodu jest uznawana za jeden z najzdrowszych napojów na świecie. Antyutleniacze, których zdaniem jest wyłapywanie wolnych rodników mają wpływ na cały organizm i są ważnym elementem diety sprzyjającej zdrowiu całego organizmu oraz długowieczności. W herbacie tej znajdziemy również witaminy oraz liczne inne związki, które wpływają m.in. na stan pobudzenia, picie naparu z japońskiej senchy dodaje energii, a jednocześnie nie powoduje nadmiernego pobudzenia ani nie wywołuje wewnętrznego niepokoju. Herbata sencha pomaga skupić się na pracy, jest także wymarzoną towarzyszką chwili relaksu. Substancje w niej zawarte poprawiają samopoczucie, czyniąc nas gotowymi do działania i pogodnie nastawionymi do otaczającej rzeczywistości.
Sencha jako herbata zielona jest polecana diabetykom, którym pomaga regulować poziom cukru we krwi, a także osobom zmagającym się z problemami trawiennymi lub podwyższonym poziomem cholesterolu. Uważa się ją za istotny element profilaktyki antynowotworowej oraz chorób serca. Warto również wiedzieć, że herbata sencha sprzyja odchudzaniu ze względu na polifenole, które przy regularnym spożywaniu przyspieszają spalanie tłuszczu w organizmie, wspomagając w ten sposób walkę ze zbędnymi kilogramami. Wszystko to czyni senchę herbatą idealną dla wszystkich osób, które chcą prowadzić zdrowy i zrównoważony tryb życia.
Japońska sencha – parzenie
Żeby móc uzyskać napar z senchy o właściwościach prozdrowotnych i jednocześnie uwolnić pełnię smaku i aromatu, trzeba wiedzieć jak umiejętnie przeprowadzić proces parzenia. Nie warto robić tego w pośpiechu, nie dostosowując temperatury wody do konkretnego suszu, zalewanie go wrzątkiem mija się z celem. W pierwszej kolejności istotne jest zadbanie o jakość kupowanej herbaty, oczywiście najlepiej zaopatrzyć się w całe liście, nie saszetki i użyć zaparzacza. Nie można pozostawiać liści w filiżance czy kubku, ponieważ napar stanie się niesmaczny, a powstające w ten sposób związki będą niekorzystne dla naszego zdrowia.
Zabierając się za parzenie zielonej herbaty senchy najlepsze, co możemy zrobić to szczegółowe kierowanie się informacją, jaką znajdziemy na opakowaniu lub uzyskaną od sprzedawcy, jeśli kupujemy susz na wagę. W tym przypadku każda minuta ma znaczenie, a temperatura może mieć decydujący wpływ na to, jaki napar uzyskamy. Generalnie można przyjąć, że herbatę senchę parzy się w temperaturze ok. 70-80°C przez ok. 1-3 minuty. Jeśli użyjemy temperatury niższej, nasz napar będzie delikatniejszy i słodszy, przy 80°C zazwyczaj będzie nabierał więcej goryczki. Jeśli nie jesteśmy w posiadaniu specjalnego termometru lub czajnika, który podaje temperaturę, można przyjąć, że po zagotowaniu wody i uchyleniu klapy czajnika oczekiwane 80°C uzyskamy po ok. 5-6 minutach. Susz można zaparzać wielokrotnie (przy każdym następnym razie robi się to jednak bardzo krótko, najlepiej nie dłużej niż minutę).
Sencha – herbata o wielu twarzach
Istnieje wiele odmian zielonej herbaty senchy - wiele z nich dostępnych jest w naszym sklepie ekologicznym w Gdańsku lub online. Skąd ta różnorodność? Wynika ona z tego, że na ostateczny smak, wygląd, aromat i moc naparu wpływa wiele czynników. Ważne jest m.in. miejsce uprawy, dokładny czas zbiorów, ewentualne okresowe zaciemnianie roślin, a także sposób obróbki zebranych liści. Dzięki temu mamy szansę raczyć się bogactwem złożonego, głębokiego smaku i aromatu w bardzo różnych, specyficznych odmianach. Odkrywanie różnic i degustowanie coraz to nowych gatunków herbaty senchy może być doskonałym sposobem na urozmaicenie dnia codziennego oraz… ćwiczenie swoich kubków smakowych.
Liście herbaty zielonej senchy różnią się wyglądem w zależności od pory, w czasie której były zbierane – te uzyskane wiosną są nieco ciemniejsze i lekko połyskujące, natomiast zbierane latem są zielonożółte. Herbata sencha zrywana już w kwietniu ma delikatniejszy smak, kiedy liście mają szansę dojrzeć na słońcu, nabierają mocy i wyrazistości.
Wybrane rodzaje japońskiej senchy
Kagoshima
Pochodzi z plantacji w prefekturze Kogoshima. Charakteryzuje się głębokim, lekko słodkawym smakiem, bogatym w umami, dlatego jest bardzo lubiana przez wszystkich, poszukujących tego elementu w swoich posiłkach i napojach. Liście mają wyrazisty, piękny zielony kolor i przypominają igiełki. Zachowują tak intensywną zieleń dzięki odpowiedniej uprawie i umiejętnym zacienianiu roślin.
Parzenie: przez 1-2 minuty w ok. 50-60°C, może być parzona kilkukrotnie.
Fukujyu
Pochodzi z rejonu Shizuoka. To mocna herbata, dzięki której można uzyskać napar o seledynowym kolorze z lekkim oliwkowym odcieniem. Jej smak jest wyrazisty, lekko gorzki, jest bardzo aromatyczna.
Parzenie: ok.1-3 minuty w temperaturze 75-80°C, może być parzona kilkukrotnie
Sakura
Jej nazwa oznacza drzewo wiśni oraz kwiat wiśni. To jedna z najpopularniejszych zielonych herbat smakowych, wygląda i smakuje wyjątkowo. Jej bazą jest herbata sencha, ale dodaje się do niej kwiatów i owoców m.in. wiśni, róży czy piwonii. Tego rodzaju herbatka owocowa wyróżnia się niezwykłym aromatem i owocowo-kwiatowym smakiem, zachowując przy tym wszelkie prozdrowotne właściwości zielonej herbaty.
Parzenie: ok.2-3 minuty w temperaturze ok. 80°C, może być parzona kilkukrotnie
Herbata matcha
Matcha, choć jej oryginalnym źródłem pochodzenia są Chiny, to dziś najbardziej kojarzona jest z Japonią. Wszystko przez japońską ceremonię picia herbaty, sławną na całym świecie.
Czym jest matcha?
Matcha powstaje poprzez sproszkowanie liści zielonej herbaty, pozyskiwanych z zacienionych krzewów. Krzewy zielonej herbaty, z której będzie stworzona matcha, zacienia się na plantacjach specjalnymi konstrukcjami z bambusa, kiedy roślina jest mniej więcej 2 tygodnie przed zbiorem. Dzięki temu zabiegowi liście pozostają świeżo zielone (stąd unikalny kolor matchy), a sama herbata jest pełna antyoksydantów.
Zielona herbata matcha a zdrowie
Dobroczynne właściwości matchy są znane szczególnie w Azji. W Polsce matchę pije się głównie ze względu na modę. Jej popularność zwiększyła się znacznie w ciągu kilku ostatnich lat. Tymczasem okazuje się, że matcha ma mnóstwo pozytywnego wpływu na nasz organizm.
Jakie działania dobroczynne dla zdrowia człowieka ma matcha? Najważniejsze właściwości matchy to:
- wysoka ilość antyoksydantów,
- działanie relaksujące (L-teanina wyrównuje poziom tzw. hormonów szczęścia jak serotonina i dopamina),
- pomaga w regeneracji wątroby,
- wspomaga pamięć i ogólne działanie mózgu (zwłaszcza u seniorów),
- może pomóc w profilaktyce antyrakowej,
- może pomóc w profilaktyce chorób serca,
- pomaga w zrzuceniu wagi, dzięki zawartości ECGC, które wspomaga metabolizm.
Matcha zamiast kawy
Udowodniono, że zielona herbata matcha pobudza równie dobrze, co kawa. Dlaczego? Jedna porcja matchy (ok. 1,5g) zawiera ok. 68 mg kofeiny. Dla porównania średni kubek kawy przelewowej zawiera ok. 96 mg kofeiny. Dlatego matchę można pić jako zdrowszy zamiennik kawy.
Jak często należy pić matchę?
W jaki sposób pić matchę, aby była najlepsza dla naszego organizmu oraz smaczna? Wystarczy pamiętać o 3 prostych zasadach, aby móc codziennie delektować się pyszną herbatą.
Należy zwracać uwagę przy parzeniu, aby nie zalewać matchy zbyt gorącą wodą (wrzątek niszczy prozdrowotne działanie matchy).
Oto 3 proste kroki zaparzania herbaty matcha w domu:
1. Wsyp łyżeczkę sproszkowanej matchy do naczynia (czarka, kubek etc.). Jeśli masz japońskie łyżeczki bambusowe, wystarczą 2 łyżeczki.
2. Zalej proszek 100 ml gorącej wody. Woda nie może być zbyt gorąca (idealna temperatura to 80 °C), więc po zagotowaniu zaczekaj chwilę, nim zalejesz proszek.
3. Intensywnie mieszaj chasenem (japońskim, bambusowym mieszadełkiem, które przypomina pędzel) aż do powstania zielonej gęstej piany. Jeśli nie masz chasenu, użyj spieniacza do mleka lub łyżeczki.
Gotowe! Możemy cieszyć się pysznym i zdrowym naparem w ciągu kilku minut.
Przepis na szybką matcha latte
Matcha latte zdobyła już ogromną popularność wśród Polaków, głównie dzięki zachodnim trendom, jakie dotarły do naszych kawiarni. Jest prosta w przygotowaniu i wyjątkowo smaczna.
Jak zrobić matcha latte w domu krok po kroku?
Łyżeczkę proszku rozpuść w niewielkiej ilości zimnej, ugotowanej wcześniej wody lub mleka (może być roślinne).
Przygotuj pół szklanki mleka. Jeśli chcesz, możesz posłodzić mleko lub użyć dodatków, np. wanilii.
Podgrzej przygotowane mleko, bez doprowadzenia do wrzenia.
Spień podgrzane mleko z pomocą spieniacza.
Gorącym spienionym mlekiem zalej przygotowaną w pierwszym kroku esencję matchy.
Kiedy pić zieloną herbatę?
Wszystko zależy od tego, czego oczekujesz od działania zielonej herbaty i jakie są Twoje zdrowotne potrzeby. W zależności od tego wykazuje inne właściwości, kiedy zielona herbata zostanie spożyta względem posiłku, wykazuje inne właściwości.
Osobom, które mają delikatny żołądek oraz tendencje do jego podrażniania, odradzamy spożywania herbaty na czczo. Napar z listków zielonej herbaty zawiera bowiem taninę. Jest to garbnik roślinny będący silnym przeciwutleniaczem, który wykazuje może drażnić błonę śluzową pustego żołądka. Lepszym pomysłem jest wtedy wypicie filiżanki ulubionej zielonej herbaty jakiś czas po posiłku, czyli na pełny żołądek.
Kiedy spożycie zielonej herbaty ma najkorzystniejszy wpływ na układ trawienny?
Najczęściej doradza się picie zielonej herbaty na około 2 godziny przed najbliższym posiłkiem i 2 godziny po ostatnim posiłku (a więc w środku 4-godzinnej przerwy między posiłkami). Jeśli nie ma takiej możliwości, odstęp między spożyciem naparu z zielonej herbaty a posiłkiem powinien wynosić co najmniej pół godziny. Taki okres pozwala uniknąć sytuacji, w której zielona herbata ograniczy przyswajanie drogocennych składników zawartych w pożywieniu.
Które zielone herbaty polecane są do posiłku?
W Japonii do posiłku najczęściej pije się banchę – zieloną herbatę z jesiennych zbiorów oraz genmaichę – zieloną herbatę z prażonym ryżem. Smak tej drugiej, zwanej czasem też „popcorn tea”, na pewno znają miłośnicy sushi barów, ponieważ często serwowana jest właśnie w nich.
Powiązane wiadomości
Comment (0)