Co pokazuje wzrost PKB

Tuesday, 17 Sep, 2024

Matthew Horwood

Chociaż produkt krajowy brutto (PKB) Kanady nieznacznie wzrósł w drugim kwartale 2024 r., kilku ekonomistów twierdzi, że liczby te wskazują na nadmierne poleganie na wydatkach rządowych w celu pobudzenia wzrostu.
„Jedynym sposobem, w jaki nasza gospodarka rośnie w tej chwili, jest to, że dodajemy więcej ludzi do gospodarki, a następnie fakt, że mamy również duże wydatki rządowe, głównie na wynagrodzenia pracowników lub zatrudnianie większej liczby pracowników w sektorze publicznym” — powiedział Jake Fuss, dyrektor ds. studiów fiskalnych w think tanku Fraser Institute.
PKB kraju wzrosło o 0,5 procent w drugim kwartale, po wzroście o 0,4 procent w pierwszym kwartale 2024 r., jak podała Statistics Canada w raporcie ekonomicznym z 30 sierpnia. W raporcie dodano, że PKB per capita Kanady spadł o 0,1 procenta w drugim kwartale, co było piątym z rzędu kwartalnym spadkiem. W drugim kwartale populacja kraju wzrosła o 0,6 procent, czyli o prawie 243 000 osób, do ponad 41 milionów, według StatCan.
W raporcie odnotowano wyższe wydatki konsumpcyjne rządu, inwestycje przedsiębiorstw w maszyny i urządzenia oraz konstrukcje inżynieryjne, a także wydatki gospodarstw domowych na „opłaty za wynajem mieszkań, żywność i prąd”.
W szczególności wydatki rządowe wzrosły o 1,5 procent z powodu wzrostu wynagrodzeń pracowników i „godzin przepracowanych na wszystkich szczeblach rządu”, podano w raporcie, dodając, że wzrosły również zakupy towarów i usług przez rząd federalny i prowincjonalny.
Jednocześnie w drugim kwartale nastąpił spadek eksportu towarów i usług (0,4 procent), budownictwa mieszkaniowego i wydatków gospodarstw domowych na towary, w tym „nowe ciężarówki, vany i pojazdy sportowo-użytkowe”.
Podczas gdy wyższe wydatki na mieszkania, żywność i prąd doprowadziły do ​​wzrostu wydatków gospodarstw domowych, wzrost populacji przewyższył ten wzrost, co spowodowało spadek wydatków gospodarstw domowych na osobę o 0,4 procent. Fuss powiedział, że spadek PKB na mieszkańca pokazuje, że podczas gdy gospodarka Kanady ogólnie rośnie, poziom życia jednostek spada. W okresie 4 i pół roku od połowy 2019 r. do końca 2023 r. PKB na osobę spadł o 3 procent, z około 59 900 USD do około 58 100 USD, powiedział, podczas gdy populacja Kanady wzrosła o ponad trzy miliony osób, z 37,4 miliona do 40,5 miliona.
Chociaż Fuss przyznał, że PKB na mieszkańca jest skomplikowanym wskaźnikiem, powiedział, że rządy nie skupiły się na „rzeczywistym wzroście gospodarczym i namacalnym wzroście poziomu życia”, a zamiast tego zwiększyły wielkość rządu.
Jest współautorem badania Fraser Institute, opublikowanego w marcu, które wskazało, że wielkość rządu w Kanadzie jako całości w 2022 r. stanowiła 40,5 procent gospodarki kraju. W badaniu zauważono również, że w Kanadzie jako całości zatrudnienie w sektorze publicznym stanowiło 21,2 procent całkowitego zatrudnienia w 2022 r., a od 2007 r. do 2022 r. zatrudnienie w sektorze publicznym jako udział całkowitego zatrudnienia wzrosło w każdej prowincji.
„To... była filozofia przez ostatnie kilka lat. Jeśli zwiększysz wydatki rządowe, zwiększysz inwestycje rządowe w gospodarkę, zwiększysz wielkość rządu jako całości”, powiedział Fuss, zauważając, że „to się nie opłaciło”.
Greg Tkacz, profesor ekonomii na Uniwersytecie St. Francis Xavier, powiedział, że najnowszy raport na temat wzrostu w drugim kwartale pokazuje „dobrą wiadomość”, że gospodarka Kanady uniknęła recesji.
„Jednak wadą jest to, że wygląda na to, że gospodarka jest utrzymywana na powierzchni przez niektóre sektory. To po prostu nie może być zrównoważone w dłuższej perspektywie”, powiedział, dodając, że spadający PKB na mieszkańca jest „bardziej niepokojącym aspektem” raportu StatCan.
Tkacz powiedział, że wydatki rządowe mają znaczący wpływ na wzrost gospodarczy, a wyższe wynagrodzenia pracowników będą się objawiać wyższymi wydatkami rządowymi, które wpłyną na wzrost PKB w drugim kwartale.
Ian Lee, adiunkt w Sprott School of Business na Carleton University, powiedział, że dane pokazują, że zwiększona imigracja i wydatki rządowe miały „nieproporcjonalny” wpływ na dane gospodarcze Kanady w drugim kwartale. Kanada zwiększyła poziom imigracji do rekordowych liczb w ostatnich latach i planuje przyjąć 485 000 nowych stałych rezydentów w 2024 roku.
Lee powiedział, że „ciekawe” jest to, że Ottawa zwiększa wielkość i wydatki rządowe oraz generuje deficyty w czasie, gdy gospodarka rośnie.
„John Maynard Keynes nauczył nas, że deficyty występują, gdy gospodarka jest w recesji, a nadwyżki występują, gdy gospodarka jest w okresie wzrostu” — powiedział, odnosząc się do wpływowego brytyjskiego ekonomisty z początku XX wieku.
„To, co teraz robią, to stymulowanie gospodarki” – powiedział, dodając, że „deficyty są z definicji stymulujące”, ponieważ „wstrzykujesz pieniądze do przepływu”. Lee powiedział, że gdy premier Jean Chrétien był u władzy, rząd zmniejszył się o dziesiątki tysięcy pracowników, a wydatki na programy operacyjne zostały obcięte o około 20 procent, aby szybciej zmniejszyć deficyt i przywrócić dyscyplinę fiskalną. Podczas gdy wielu ostrzegało, że przegląd programów w połowie lat 90. spowoduje recesję, w rzeczywistości pobudził wzrost gospodarczy, powiedział.
„Nie można więc narysować prostej linii i powiedzieć, że tylko dlatego, że ograniczy się imigrację, PKB się załamie, lub dlatego, że ograniczy się usługi publiczne, że PKB się załamie” — powiedział.
„Gospodarka jest dynamiczna, a decydenci reagują na wszystkie te informacje. A jeśli uważają, że doprowadzą one do wzmocnienia gospodarki poprzez zwiększenie wydajności rządu i zrównoważenie imigracji, firmy pójdą i zaczną inwestować i wydawać pieniądze, a następnie zaczną zatrudniać”.
Matthew Horwood