Cholera śmiertelnie niebezpieczna

Tuesday, 29 Jul, 2025

Cholera to zakaźna choroba układu pokarmowego wywoływana przez przecinkowca cholery. Nieleczona w ciągu zaledwie kilkunastu godzin może doprowadzić do śmierci. Bakterią zakazić się można, pijąc zanieczyszczoną wodę lub spożywając skażone pożywanie, rzadziej przez kontakt z chorym lub nosicielem.

- Cholera to ostra choroba zakaźna przewo- du pokarmowego wywoływana przez gram-ujemną bakterię Vibrio cholerae (przecinkowiec cholery). Należy do chorób szczególnie niebezpiecznych; nieleczona, zwłaszcza u osób niezamieszkujących rejonów endemicznych, może w ciągu zaledwie kilkunastu godzin doprowadzić do zgonu – ostrzega na swojej stronie poświęconej medycynie podróży prof. Krzysztof Korzeniewski, specjalista medycyny morskiej i tropikalnej, epidemiologii, dermatologii i wenerologii.
Na świecie co roku odnotowuje się 1,3 do 4 mln przypadków cholery, a od 21 tys. do 143 tys. chorych umiera. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że w 2023 r. zaraportowano z 45 krajów łącznie 535 321 przypadków i 4007 zgonów.
W Polsce jest to choroba ultrarzadka. 20 lipca br. potwierdzono jednak zachorowanie u starszej kobiety w Stargardzie (woj. zachodniopomorskie), która nie przebywała poza granicami kraju. Trwa w tej chwili dochodzenie epidemiologiczne – ustalanie, czy zakażona bakterią kobieta jest nosicielką toksyny, która wywołuje tę chorobę – oraz izolacja osób, które miały z nią bezpośredni kontakt. Poprzednio przypadek cholery odnotowano w naszym kraju w 2019 roku.
Eksperci ostrzegają, że wraz ze zmianami klimatycznymi zagrożenie chorobami zakaźnymi może wzrastać.
– Rodzime przypadki cholery w Europie pojawiały się w ostatnich latach m.in. w Austrii. Trudno dziś o tym jednoznacznie przesądzić, ale może to być kolejny sygnał zmian środowiskowych. Wraz z ociepleniem klimatu pojawiają się tego rodzaju zagrożenia i przecinkowiec cholery należy do tych chorób, które mogą być pochodną zmian klimatycznych – tłumaczy główny inspektor sanitarny dr Paweł Grzesiowski.
Cholera jest wyzwaniem dla zdrowia publicznego szczególnie w krajach, gdzie nie ma powszechnego dostępu do czystej wody, a nadzór nad produkcją żywności jest ograniczony. Podróżując do krajów o niskich standardach sanitarnych i przygotowując sobie jedzenie, warto kierować się zasadą, o której przypomina prof. Korzeniewski: „wyparz, ugotuj, obierz albo zapomnij”.

Cholera – objawy

Prof. Korzeniewski przypomina, że okres wylęgania choroby trwa od kilkunastu godzin do 5 dni (średnio 2–3 dni). Cholera nie daje wczesnych i niespecyficznych objawów tzw. prodromalnych. Gdy się rozwinie, bardzo szybko pojawia się intensywna biegunka bez uczucia parcia na stolec i bólu brzucha. Stolce przypominać mogą wodę po płukaniu ryżu (rice water stools). W ciągu doby można oddać 30 litrów wodnistego stolca.
- Chory nie gorączkuje, mogą wystąpić wymioty bez towarzyszących nudności. Z czasem pojawiają się kurczowe bóle mięśni. Stolce szybko tracą typowy kształt i zapach, stają się płynne, odbarwione, o mdłej woni. Nie zawierają domieszki krwi (...) Późnym objawem są wymioty, po których może nastąpić wzmożone pragnienie, drżenia mięśniowe, chrypka oraz bezmocz – wyjaśnia ekspert.
Ciężkie odwodnienie pojawić może się po upływie doby od pierwszych objawów, szczególnie gdy choroba jest nieodpowiednio leczona. Ten stan zagraża życiu.
- Rozwijają się objawy wstrząsu hipowolemicznego oraz ostrej niewydolności nerek. Towarzyszyć im może splątanie, dezorientacja oraz drgawki hipoglikemiczne (...). Bez uzupełniania płynów oraz elektrolitów dochodzi do kwasicy i szybkiego pogorszenia stanu chorego – ostrzega specjalista medycyny morskiej i tropikalnej.

Cholera – leczenie

Leczenie polega na podaniu odpowiednich antybiotyków i nawadnianiu – głównie doustnym, ale w ciężkich przypadkach także dożylnym.
- W leczeniu choroby zastosowanie znajdują preparaty roztworów glukozo-elektrolitowych. Ilość przyjmowanych płynów powinna być regulowana ilością oddawanych stolców i weryfikowana w 2-godzinnych odstępach. Nawadnianie powinno być zakończone w okresie 48 godzin. W przypadkach niepowikłanych rekomendowane jest używanie sacharozy. Wyjątkiem są przypadki z ciężkim uszkodzeniem błony śluzowej – zaznacza prof. Korzeniewski.

Cholera – profilaktyka

Należy pamiętać o higienie rąk. W krajach o wzmożonym zagrożeniu cholerą trzeba zwracać uwagę na to, by pić czystą wodę i spożywać produkty poddane obróbce termicznej.
Profilaktycznie w krajach szczególnie narażonych na wybuch epidemii stosuje się doustną szczepionkę.

Światowe epidemie cholery

Za większość światowych epidemii odpowiada serotyp bakterii – Vibrio cholerae O1. Wyróżnia się jego dwa biotypy: klasyczny i El Tor. Natomiast przecinkowiec cholery O139 jest nowym serotypem. Prof. Korzeniewski zaznacza, że „po raz pierwszy został wyizolowany w Indiach i w Bangladeszu w 1992 r.”.
Na przestrzeni ostatniej dekady najwięcej zachorowań odnotowano w: Afganistanie, Haiti, Demokratycznej Republice Konga, Kenii, Tanzanii, Jemenie, Dominikanie czy na subkontynencie indyjskim.

Klaudia Torchała/PAP